Πέμπτη 18 Απριλίου 2024

ΣΤΙΧΟΙ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΓΚΙΟΚΑ

 


                                                             



                                      ΣΤΙΧΟΙ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΓΚΙΟΚΑ




Η ενασχόλησή μου χρόνια τώρα με τα λαογραφικά του χωριού μας ,με έφερε κοντά σε ανθρώπους που με βοήθησαν στη συγγραφή του βιβλίου μου “Το χωριό μας ο Μεσαναγρός της Ρόδου”. Ζήτησα και ζητώ να με πληροφορούν για ότι γνωρίζουν για το χωριό μας. Έτσι άλλοι μου στέλλουν παλιές φωτογραφίες ,άλλοι ιστορίες ,έθιμα ,γλωσσικά ιδιώματα και τραγούδια.

΄Ετσι και η Καθολική Γκιόκα μου έδωσε τους στίχους που έχει γράψει ,στίχοι που φανερώνουν την αστείρευτη πηγή που έχουν μέσα τους οι παλιοί ,αλλά και οι νέοι συγχωριανοί μου. Παρακάτω σας παραθέτω τους στίχους της και την ευχαριστώ πολύ.


Είναι τραγούδια όμορφα απ΄τη ζωή βγαλμένα

θέλω να τα διαβάζετε για να θυμάστε εμένα.


Των Χριστουγέννων τις γιορτές θέλω να πιάνεται άμμο

όπου δεν έχει μετρημό ευχές να σας τις κάμω.


Ποτέ καημό να μη δείτε εσείς μες στη ζωή σας

χρυσή να είναι η ζήση σας κι η Παναγιά μαζί σας.


Πριν πούμε οτιδήποτε πρέπει να το σκεφτούμε]

γιατί συχνά πληγώνουμε αυτούς που αγαπούμε.


Φροντίστε τίμια και απλά στον κόσμο αυτόν να ζήτε

μάθετε δεν χρειάζεται τη γη να κατακτείτε.


¨Οσα σκεπάζει ο ουρανός και όσα ο τόπος βρέχει

τόσα αξίζει η τιμή ο άνθρωπος που έχει.


Δότης θα γίνω της καρδιάς να μην ταφεί στο χώμα

να ζει αυτή να σας γαπά κι ας είναι σ΄άλλο σώμα.


Δεν τήνε θέλω τη ζωή που ο Θεός χαρίζει

δώρο που πίσω παίρνεται για μένα δεν αξίζει.


Ποτέ κακία δεν κρατώ σε όσους με μισούνε

μα σαν τα μάτια μου αγαπώ αυτούς που μ ΄άγαπούνε.


Ήθελα να μουν δάκρυ σας νάμαι μες στη ματιά σας

να καταλάβω και να δω αν με πονεί η καρδιά σας.


Ψάχνω να βρω μια γιατρειά μα σ΄΄ένα καταλήγω

πως τα ωραία στη ζωή πάντα κρατάνε λίγο.


Λατρεύω την Ανατολή τη Δύση τη φοβούμαι

γιατί τον κύκλο της ζωής με κάνει να θυμούμαι.


Εφτιάξαμε μια εποχή που φίλος δεν υπάρχει

στους χίλιους ένας να βρεθεί κι αυτός συμφέρο θάχει.


Σαν έρθουν τα γεράματα σαν τι τα θες τα πλούτη

που δεν σε θέλει άνθρωπος την εποχή ετούτη.


Ποτάμι είναι η ζωή που χάρηκατο λίγο

κι ας ήξερα πως στο θάνατο στο τέλος καταλήγω.


¨Ηθελα νάχα δυο καρδιές και νάταν σιδερένιες

να μην ραγίζουν πουθενά για να μην έχουν έγνοιες.


Τι να τα κάμω τα λεφτά δεν έχουνε αξία

υγεία και οικογένεια φέρνουν την ευτυχία.


Αγάπη είναι να αγαπάς και να το λες αλήθεια

κι όχι να λες το σ΄αγαπώ μονάχα από συνήθεια.


Αγάπη λέξη ιερή αγάπη λέξη θεία

να γράφεται μες στις καρδιές και όχι στα θρανία.


Στη μέση μέση τ΄ουρανού έχει ο Θεός μια τρύπα

και ότι κάνει ο άνθρωπος προβαίνει και θωρρείτα.


¨Ανθρωπος πούναι μερακλής λόγια ποτέ δεν λέει

βλέπει,ακούει,σκέφτεται και κάθεται και κλαίει.


Γεννήθηκα μες στη ζωή και δεν είχα κανένα

απόχτησα όλους εσάς θα φύγω ευτυχισμένα.


Χρόνια πολλά σας εύχομαι τον χρόνο που γυρίζει

στα χείλη σας χαμόγελο πάντα να ξεχειλίζει.


Με τη δική μου την ευχή μαζί με τους γονείς σας

πάντα νάχετε φυλακτό σε όλη τη ζωή σας.


¨Οσα άστρα έχει ο ουρανός τόσες ευχές σας κάνω

πάντα νάχετε φυλακτό και όταν θα πεθάνω.


¨Οσα απόκτησες στη ζωή κι ο κόσμος σε θαυμάζει

ο θάνατος δεν γοράζεται γι΄αυτό και δεν αξίζει.


Των παιδιών μου τα παιδιά δυο φορές παιδιά μου

φαντάσου τα δισέγγονα που τάχω στην καρδιά μου.


……………………...









Δευτέρα 15 Απριλίου 2024

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

 



                                                                      




ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ
Από την Εκκλησιαστική Επιτροπή Μεσαναγρού ανακοινώνονται τα εξής:
Την ερχόμενη Παρασκευή 19-4 -2024 ,λόγω των Τελευταίων Χαιρετισμών ,όπως γίνεται πάντα , λεωφορείο θα αναχωρήσει από τον Σαν Φραγκίσκο στις 4,30 το απόγευμα , για Μεσαναγρό.
Η ακολουθία των Χαιρετισμών θα αρχίσει στις 6,30.
Μετά το πέρας της Εκκλησίας ,η Εκκλησιαστική Επιτροπή θα δεξιωθεί τους προσκυνητές στο Πολιτιστικό Κέντρο του χωριού και θα ακολουθήσει η επιστροφή στην πόλη της Ρόδου.
Από την Εκκλησιαστική Επιτροπή Μεσαναγρού

Κυριακή 14 Απριλίου 2024

ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΣ ΡΟΔΟΥ -ΕΙΚΟΝΕΣ

                                                         

                                        


                                                                       
















Παρασκευή 5 Απριλίου 2024

ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ....ΟΧΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ...(8-9-2018)

 




                                                                














Κυριακή 31 Μαρτίου 2024

Πρωταπριλιά

 


                                                  

Το έθιμο να λέμε ψέματα την πρωταπριλιά έχει έρθει από την Ευρώπη. Σύμφω­να με μια εκδοχή ξεκίνησε από τους Κέλτες. Οι Κέλτες ήταν πολύ καλοί ψαράδες . Η εποχή του ψαρέματος άρχιζε την 1η Απριλίου . Την εποχή αυτή τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Και όπως όλοι οι ψαράδες λένε ψέματα για το πόσα ψάρια πιάνουν , έτσι και οι Κέλτες ψαράδες. Αυτή η συνήθεια έγινε έθιμο.

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή το έθιμο γεννήθηκε στη Γαλλία το 16ο αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Ο Βασιλιάς Κάρολος ο 9ος άλλαξε την πρωτοχρονιά και άρχιζε την 1η Γενάρη. ΄Οσοι αντιδρούσαν συνέχισαν να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου και οι άλλοι τους έστελναν δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε σε έθιμο.

Στην Ελλάδα λέμε αθώα ψέματα για να ξεγελάσουμε τους άλλους. Σε κάποια μέρη πιστεύουν ότι όποιος ξεγελάσει τον άλλο θα έχει καλή σοδειά, τύχη και παραπλανά τις δυνάμεις του κακού.

Σήμερα σε όλο τον κόσμο είναι ημέρα αστείων και ψεμάτων. Ακόμα και τα ΜΜΕ έχουν μπει στο παιχνίδι .Κάθε χρόνο στις ειδήσεις και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων διακινούνται χιλιάδες ψέματα. Το πρωταπριλιάτικο ψέμα κάθε σταθμού ή εφημερίδας ,αποτελεί προϊόν συσκέψεων ,συζητήσεων για το καλύτερο πρωταπρι­λιάτικο ψέμα..

Κατά καιρούς την ημέρα αυτή στα ΜΜΕ έχουν κάνει την εμφάνισή τους εξωγήινοι ,έπεσαν κυβερνήσεις ,υπουργοί ,ύπαρξη μικροσκοπικών ανθρώπων 15 εκατοστών ,έρχεται το τέλος του κόσμου και το Υπουργείο πολιτισμού ανακοίνωσε ότι βρέθηκε ό τάφος του Σωκράτη και ο αμφορέας με ίχνη κώνειου.

Όλα αυτά τα ψέματα , μικρά ή μεγάλα δίνουν άλλο τόνο στη ζωή μας ,φτάνει να μη δημιουργούν ανεπανόρθωτα προβλήματα.

Καλός σας μήνας με πολλά…ψέματα.




Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024

ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ(ΑΠΌ ΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ.... ΜΕΣΑΝΑΓΡΕΝΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ)

 


                                                                  




ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ(ΑΠΌ ΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΜΕΣΑΝΑΓΡΕΝΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ)

Ήθελα νάχα δυο καρδιές

Τη μια να τη δωρίσω

Νάβλεπα τον Μεσαναγρό

Και πάλι να γυρίσω.

………………………….

Σαν ανεβαίνω τις στροφές

Και βλέπω το χωριό μου

Οι αναμνήσεις έρχονται

Και πάλι στο μυαλό μου.

………………………………………..

Ωραία μου Μεσαναγρός

Είσαι μες την καρδιά μου

Αχ! Και να ήταν δυνατόν

Να σέφερνα κοντά μου.

………………………………….

Ω! Παναγιά μας Σκιαδενή

Με το ψηλό θολάρι

Βλέπε μας τον Μεσαναγρό

Πούναι κρυφό καμάρι.

…………………………………..

Ω! Παναγιά μου Σκιαδενή

Μάρέσει η εκλογή σου

Που έχεις τον Μεσαναγρό

Μέσα εις την αυλή σου.



ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΠΌ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ




Δευτέρα 25 Μαρτίου 2024

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΨΑΧΝΕΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ…………

 

                                                                        







ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΨΑΧΝΕΙ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ…………



Από τον Δημήτρη Καραγιάννη ,γιο του αείμνηστου γιατρού μας Αθανάσιου Καραγιάννη ,λάβαμε μια φωτογραφία από το αρχείο του πατέρα του και προσπαθούμε να βρούμε τα ονόματα των ανθρώπων που βρίσκονται στη φωτογραφία , τη χρονολογία της και γενικά ότι την αφορά.

Στη φωτο υπάρχουν σε κάποια πρόσωπα αριθμοί ,που δηλώνουν το όνομα του προσώπου σύμφωνα με τον αείμνηστο Αθανάσιο Καραγιάννη . Οι αριθμοί είναι 13 και επισυνάπτουμε και τον κατάλογο αυτόν.

Από τα ονόματα της φωτο φαίνεται ότι κάποια άτομα έχουν ξενιτευτεί και κάποια όχι. Χρονικά τη φωτο μπορούμε να την κατατάξουμε πολύ παλιά . Οι στολές είναι της εποχής πριν το 1945. Σκούφος,γιλέκο και βράκα. Αυτή η στολή σιγά σιγά άρχισε να χάνεται μετά την απελευθέρωση από τους Ιταλούς και πρώτος που το τόλμησε ήταν ο Κυρμηνής , ο πιο σοφός του χωριού. Τόπε και ο Κυρμηνής έλεγαν όταν ήθελαν επιβεβαιώσουν τα λεγόμενά τους. Αλλά και ο Κυρμηνής δεν απέφυγε την καζούρα ,όταν ντύθηκε “Ευρωπαϊκά” εξού και το παρακάτω τετράστιχο.


Πετάξασει οι πέρδικες

και πήασει στ΄αλώνια

για να ιδούν τον Κυρμηνή

που ΄βαλε παντελόνια.


¨Ενα ‘αλλο παράξενο είναι η ύπαρξη στην φωτο μιας και μόνο γυναίκας .


Παρακαλούμε όποιον γνωρίζει κάτι για την φωτο ή έχει κάποια γνώμη να επικοινωνήσει μαζί μας.


Ευχαριστώ






Τετάρτη 20 Μαρτίου 2024

Χελιδόνια και άνθρωποι μαζί

 



                                                          




Χελιδόνια και άνθρωποι μαζί

Από το Βιβλίο μου (Το χωριό μας ο Μεσαναγρός της Ρόδου)

Χρόνια τώρα έχω να δω αυτό το φαινόμενο. ¨Ανθρωποι και χελιδόνια να συγκατοικούν. Όλα άλλαξαν . Ακόμα και τα πιο απλά και ανθρώπινα.

Μικρός θυμάμαι στο χωριό ,σε κάθε σπίτι υπήρχε και μια χελιδονοφωλιά. Δίπλα στην καμάρα τα χελιδόνια ,πέτρα πέτρα έκτιζαν τη φωλιά τους και έφτιαχναν την οικογένειά τους. Θυμάμαι με τι λαχτάρα τα μικρά παιδιά περιμέναμε την ΄Ανοιξη να έρθουν. Τα παράθυρα έμεναν ανοιχτά ,για να μπορούν να μπαίνουν . Αν σε κάποιο σπίτι τα χελιδόνια δεν εμφανίζονταν , άκουγες τα χίλια δυο. Χάθηκαν στο ταξίδι , τους φέρθηκαν άσχημα ή τους χάλασαν τη φωλιά. Θυμάμαι μια θεία μου ,που κατά λάθος ασπρίζοντας το σπίτι ,τους χάλασε τη φωλιά. Τα χελιδόνια ήρθαν. Είδαν το σπίτι τους χαλασμένο και δεν ξαναπάτησαν. ΄Ετσι έκαναν σε όποιο δε τους συμπεριφερόταν καλά. Οι χωριανοί θεωρούσαν κακό σημάδι να μην υπάρχουν χελιδόνια στο σπίτι.

Χελιδόνια και άνθρωποι μαζί. Το έζησα και ήταν καταπληκτικό. Να ξυπνάς από τα τιτιβίσματά τους ,τις όμορφες φωνές τους. Να παρακολουθείς το κτίσιμο της φωλιάς. Ξυλαράκι ξυλαράκι ,λίγη λάσπη και πάντα το ίδιο σχέδιο. Η μητέρα να γεννά τα αυγά ,να τα επωάζει και ο πατέρας να φέρνει τροφή ,για να ταϊζει την οικογένεια. Όταν έβγαιναν τα μικρά ,γυμνά , να περιμένουν τροφή από τους γονείς, με το στόμα ανοιχτό. ΄Ολη μέρα μας συντρόφευαν οι φωνούλες τους και τα τραγούδια τους.

Το Φθινόπωρο τα χελιδόνια έφευγαν . Οι φωνές τους γίνονταν πιο δυνατές ,σαν να ήθελαν να μας ευχαριστήσουν για τη φιλοξενία. Και εμείς μικροί και άπειροι ρωτούσαμε πάντα , γιατί φεύγουν…….

Ακόμα και σήμερα …,όταν πηγαίνω στο χωριό και μπαίνω στο πατρικό μου σπίτι ,οι φωνές των χελιδονιών αντηχούν στα αυτιά μου. Βλέπετε οι νέοι τρόποι ζωής …πού να αφήσεις ανοιχτό παράθυρο τώρα…. Μας στέρησαν τα αυτονόητα….


Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ -ΑΠΟΚΡΙΕΣ

 


                                                                 




Η λέξη Καρναβάλι, προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrusnavalis», που σημαίνουν ναυτικό αμαξίδιο. Και αυτό γιατί στις πομπές που γίνονταν κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων μυστηρίων, για να μεταφερθεί το Ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα, παρήλαυνε ένα μικρό πλοίο με ρόδες, στολισμένο με άνθη και καρπούς. Οι μεταμφιέσεις πρωτοεμφανίζονται το 200 π.Χ. στην Ασία. Αργότερα στο Βυζάντιο, στην Ευρώπη, όπου η αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαραχτήρα. Η συνήθεια αυτή, από το 2ο αιώνα μ.Χ., βρήκε αντίθετη την εκκλησία που την έβλεπε ειδωλολατρική. Από τα κείμενα βλέπουμε ότι μεταμφιέζονταν άνδρες σε γυναίκες, γυναίκες σε άνδρες, φτωχοί σε πλούσιους, άλλοι σε ζώα και ενοχλούσαν τους περαστικούς. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του καρναβαλιού είναι το κέφι, η φαντασία, το παιχνίδι. Πολλές πόλεις είναι διάσημες για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις. Ρίο ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία, Βενετία, Μαϊάμι και στην Ελλάδα, το καρναβάλι της Πάτρας.                                Στον Μεσαναγρό έδωσαν στην αποκριά ένα ξεχωριστό νόημα. Οι μέρες αυτές ήταν ευκαιρία να ξεδώσουν από τον καθημερινό μόχθο. Συνήθως ντύνονταν τα Σαββατοκύριακα «Καμουζέλες». Το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν την Καθαρή Δευτέρα, μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες φορούσαν κάτι διαφορετικό για να γίνονται αγνώριστοι. Δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα, αλλά είχαν τον τρόπο να αυτοσαρκάζονται και να προκαλούν γέλιο. Γύριζαν το χωριό παρέες-παρέες, κρατώντας κουδούνια, μπαστούνια, ξύλα και διασκέδαζαν τον κόσμο. Την τελευταία Κυριακή, οι οικογένειες μαζεύονταν σε ένα σπίτι και εκεί όλοι μαζί έτρωγαν, διασκέδαζαν μέχρι τις 12 η ώρα τα μεσάνυχτα και μετά συνέχιζαν με νηστίσιμα. Κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε κάτι διαφορετικό και το τραπέζι ήταν ξεχωριστό. 149 Την Καθαρή Δευτέρα, ημέρα σωματικής και πνευματικής κάθαρσης, συνέχιζαν το γλέντι έξω από το χωριό και ιδιαίτερα στον Άγιο Θωμά. Σήμερα, κάποια έθιμα διατηρούνται.                                                           

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2024

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ΡΟΔΟΥ( Από το βιβλίο μου -Το χωριό μας ο Μεσαναγρός της Ρόδου-)

 


                                                



Η ζωή κυλούσε μονότονα και μόνο στις γιορτές άλλαζε κάτι. Όλα γινόντουσαν με σεβασμό, μεράκι και αγάπη. Οι πιο παλιοί πάντα είχαν τον πρώτο λόγο. Οι ηλικιωμένοι απολάμβαναν το σεβασμό όλων και οι συγγενικοί δεσμοί ήταν πολύ σφικτοί. Από μικρούς μας μάθαιναν να σεβόμαστε όλα αυτά και να τηρούμε τα ήθη και έθιμα. Θυμάμαι ορισμένες στιγμές που είτε μας άρεσε είτε όχι, αυτό που έπρεπε να γίνει θα γινόταν. Τις μεγάλες γιορτές, Χριστούγεννα, Πάσχα και της Παναγιάς, όλο το χωριό μεταλάβαινε. Έπρεπε, λοιπόν, πριν πάμε στην εκκλησία, να τηρηθεί η διαδικασία. Να πλυθούμε, να ντυθούμε με καθαρά ρούχα και μετά να πάρουμε την ευχή των γονιών μας και των νονών μας, φιλώντας το χέρι τους. Ξεκινώντας από τον πατέρα, τη μητέρα, παππού, γιαγιά και μετά τους νονούς. Ανάλογα πόσους είχες, έπρεπε να πας σπίτι τους πρωί πρωί να τους φιλήσεις το χέρι. Οι περισσότεροι κοιμόντουσαν και σε δεχόντουσαν ξαπλωμένοι. Τους φιλούσες το χέρι και η νοικοκυρά σε φίλευε με γλυκά και ο νονός με χρήματα. Περίμενες, λοιπόν, να δεις πόσα θα έπαιρνες. Μόλις έβγαινες από το σπίτι έβλεπες το ποσό και ανάλογη ήταν η αντίδρασή σου. Ακόμα και οι γονείς σου σε ρωτούσαν πόσα πήρες. Τώρα, όλο αυτό ήταν σεβασμός ή συμφέρον, λόγω των χρημάτων που περιμέναμε; Στο δρόμο πάντα καλημερίζαμε όποιους συναντούσαμε και όταν καθόμασταν έπρεπε να σηκωθούμε για να κάτσουν οι μεγαλύτεροι. Πιστέψτε με, όλα αυτά τα τηρώ μέχρι σήμερα. Κάναμε θελήματα στους μεγαλύτερους, βοηθούσαμε τις γιαγιάδες φέρνοντάς τους νερό από τη βρύση με τη στάμνα, τους ψωνίζαμε και σε αντάλλαγμα, τα βράδια μας έλεγαν τα καλύτερα παραμύθια που έχω ακούσει ποτέ. Κάποιοι που δεν τηρούσαν κάτι από το άγραφο δίκαιο, τους περίμενε η τιμωρία από τους γονείς τους αλλά πιο πολύ από το δάσκαλο. Στο φαγητό και εκεί υπήρχε τάξη. Όλη η οικογένεια καθισμένη γύρω από του «σουφρά», ένα ξύλινο, στρογγυλό, χαμηλό έπιπλο, περιμέναμε τη μητέρα να σερβίρει. Τα πράγματα ήταν απλά. Σε μια μεγάλη γαβάθα ήταν το φαγητό και σε μια άλλη η «σαλά», σαλάτα. Τρώγαμε όλοι μαζί από το ίδιο σκεύος και ο πιο γρήγορος όπως φαντάζεστε, έτρωγε το περισσότερο. Πριν ξεκινήσουμε, κάποιος έπρεπε να κάνει προσευχή, ο πατέρας να κόψει το ψωμί σταυρώνοντάς το τρεις φορές και μετά το έκοβε φέτες και η όλη ιεροτελεστία ξεκινούσε. Κανένας δε μιλούσε για να προλάβει φαγητό και πάντα κάποιος έμενε παραπονεμένος. Εκείνη η σαλά (σαλάτα) μου έχει μείνει αξέχαστη. Θέλεις η ντομάτα που εμείς την παράγαμε, το τυρί μας, το κρεμμύδι, το αγγούρι, όλα αγνά προϊόντα, την έκαναν πεντανόστιμη. Το ρεζουμέ της όλης κατάστασης, ήταν το ζουμί που έμενε στη γαβάθα. Βουτούσαμε το ψωμί και η νοστιμιά του δεν περιγράφεται. Τις γιορτές, όμως, καθίζαμε στο τραπέζι πιο επίσημα, πιο γιορτινά.